Przyzwyczajeni jesteśmy do kanciastości brył i szarości naszych szkół, z których wiele powstawało jeszcze w średnim lub późnym PRL. Jednolite pudełka z zamykanymi przedziałami pasowały może do koncepcji szkoły jako fabryki, ale dziś wydają się dziś być równie brzydkie jak... tabor kolejowy PKP. Czy możemy wreszcie zacząć myśleć o szkołach jako o wielofunkcyjnych, estetycznych przestrzeniach edukacji?
Na pewno tak. Pisaliśmy już w Edunews.pl o nowoczesnych budynkach szkolnych i rozwiązaniach w architekturze, które otwierają przestrzeń edukacji z zamkniętych szkolnych klas (patrz: cykl Nowa architektura edukacji). Pokazywaliśmy, że można myśleć inaczej o planowaniu miejsc, w których młodzi ludzie mają się uczyć. Miejsce, w którym się uczę wpływa przecież na jakość procesu uczenia się. Mamy dziś jeszcze więcej dowodów na to, że w tym zakresie zmiana jest możliwa i korzystna dla wszystkich: społeczności szkolnej, rodziców, społeczności lokalnej.
OECD wydało właśnie czwartą edycję kompendium „Projektowanie dla edukacji“, w którym pokazanych zostało 60 wspaniałych i nowoczesnych szkół i uczelni z 28 krajów, wybudowanych z myślą o uczniach i studentach XXI wieku. Cel tej publikacji od początku jest taki sam: pokazać politycznym decydentom, edukatorom i architektom bogaty materiał zebrany z całego świata na temat tego, jak planować i organizować przestrzeń dla edukacji. Zaletą kompendium jest również to, że od pierwszego wydania w 1996 roku OECD śledzi również rozwój myśli architektonicznej w obszarze edukacji i pokazuje zmiany, jakie nastąpiły w wielu krajach.
Publikacja została tak pomyślana, aby nie tylko pokazywać zdjęcia, ale i dostarczać wielu danych na temat samego procesu tworzenia szkolnych przestrzeni na przestrzeni kilku dekad – pokazywać, jak rozwiązania architektoniczne odpowiadają na potrzeby edukacji. Eksperci zaproszeni do pracy przy publikacji wyjaśniają zasady projektowania i podpowiadają, jak należy tworzyć szkołę, aby dobrze służyła kolejnym generacjom. Szkoła ma zachęcać do nauki, co niestety nie zawsze się udaje ze względu na infrastrukturę.
Pisząc o projektowaniu przestrzeni dla edukacji w XXI wieku prof. Christian Kuehn, dziekan Wydziału Architektury i Budownictwa Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu zauważył, że przestrzeń edukacyjna dziś powinna być projektowana z myślą o pracy zespołowej, a nie indywidualnej. Pomieszczenia powinny być przestronne i otwarte, aby zapewnić swobodną komunikację i elastyczność. Szkoła musi zatem zapewniać miejsce dla interakcji i współpracy zespołów uczniowskich pracujących nad projektami różnego typu (a zatem również mających różne wymagania przestrzenne).
Publikacja, choć droga i po angielsku, powinna zainteresować nasze władze oświatowe. Może warto byłoby sfinansować tłumaczenie na język polski? Mamy olbrzymie zaniedbania w obszarze budownictwa szkolnego i powinniśmy chyba rozpocząć program tworzenia szkół przyszłości, podobny do tego, na jaki zdecydował się rząd brytyjski – (patrz: Brytyjczycy projektują szkoły przyszłości).
W publikacji OECD znalazła się jedna uczelnia z Polski – Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Tylko na tyle nas było stać?
Wersja elektroniczna publikacji Designing for Education dostępna jest nieodpłatnie online. Naprawdę warto chociaż obejrzeć obrazki w tej książce... Polecamy tę publikację zwłaszcza dyrektorom szkół oraz osobom odpowiedzialnym w samorządach za oświatę.
(Notka o autorze: Marcin Polak jest twórcą i redaktorem naczelnym Edunews.pl, zajmuje się edukacją i komunikacją społeczną, realizując projekty społeczne i komercyjne o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym. Prowadzi także międzynarodowy serwis edukatorów ekonomicznych i finansowych www.EconomicEducator.eu).
Ostatnie komentarze
W praktyce pamiętam tylko kilku (2-3) nauczycieli spełniających chociaż jedną trzecią ...